Hoe kunnen we weer vooruitkijken?

donderdag, 28 mei 2020
Nieuws

Hoe gaat de samenleving er uit zien wanneer deze gezondheidscrisis is afgewikkeld? Zomaar terugkeren naar de orde van de dag lijkt uitgesloten.

Het coronavirus heeft duizenden levens gekost en dat van alle anderen overhoop gehaald die – al dan niet ziek – de pandemie hebben moeten ondergaan. Verlies van naasten, angst, uitputting voor sommigen op de eerste lijn of het gedwongen nietsdoen voor de anderen in afzondering. Voor iedereen is het een beproeving geweest. De economische en sociale gevolgen werden snel voelbaar en hebben onze levens en onze maatschappelijke organisatie getekend.

Bovenop het inkomensverlies voor velen en tijdelijke of volledige werkloosheid komen nu een langdurige economische crisis en een enorme overheidsschuld. Deze gezondheidscrisis heeft ook geleid tot het ernstig in vraag stellen van onze consumptiepatronen en ons economisch model in het algemeen. De crisis toonde nogmaals aan dat het neoliberaal model niet werkt en dat zonder staatsinterventie, zonder de verzorgingsstaat en zonder de inzet van de werknemers, het totale chaos zou geweest zijn.

Op naar beter

In de komende dagen, maanden en jaren mogen we dus niet gewoon terugkeren naar de orde van de dag, zoals is gebeurd na de financiële crisis van 2008. Deze periode moet een keerpunt vormen met een radicale hervorming van dit neoliberaal model. En deze keer mogen de kosten voor de samenleving van deze crisis niet opnieuw afgewenteld worden op de werknemers en op de gemeenschap.

Een eerste cruciale fase begint na de geleidelijke opheffing van de afzonderingsmaatregelen, wanneer er nog een risico op besmetting of heropflakkering van de pandemie bestaat en de economische en sociale gevolgen van de crisis aangepakt moeten worden.

In een tweede fase moeten we grondig nadenken over een betere organisatie van de samenleving op langere termijn, wat belangrijke politieke, economische en sociale hervormingen met zich meebrengt.
Het ABVV is rond deze thema’s een denkoefening gestart en formuleert een reeks eisen.

Gezondheid van werknemers beschermen

Het dieptepunt van de gezondheidscrisis is misschien achter de rug. Maar de experten manen toch aan om voorzichtig te blijven en onderstrepen de risico’s van een heropleving van de pandemie. De gezondheid van de mensen, en in het bijzonder hun gezondheid op het werk, moet beschermd worden.

De veiligheid en de gezondheid op het werk moeten gegarandeerd worden, en dit door de gids ‘Veilig aan het werk’ van vakbonden en werkgevers te volgen én verder uit te werken via bindende afspraken op sectorniveau (protocollen en collectieve arbeidsovereenkomsten).

Combinatie werk en privé vergemakkelijken

Zolang het gezondheidsrisico niet volledig is geweken, zolang ouders moeten werken of telewerken terwijl de kinderopvang nog is verstoord, moet de combinatie van werk, zorgtaken en privéleven vergemakkelijkt worden. 

Economische en sociale schok dempen

De economische en sociale impact van het coronavirus is bijzonder groot. Op de piek was meer dan 40% van de werknemers uit de privésector tijdelijk werkloos. Volledige werkloosheid neemt ook toe. De koopkracht van honderden duizenden personen is verminderd. De wereldwijde omzet is met een derde afgenomen en bepaalde sectoren liggen volledig stil. Deze schok moet gedempt worden.

De uitkeringen van de getroffen werknemers en nu vooral van de volledig werklozen moeten verhoogd worden.

Beter beheer van de overheidsfinanciën

Het begrotingstekort en de staatsschuld lopen op. Ondertussen hebben de regeringen voor tien miljard steunmaatregelen genomen en werden de volmachten misbruikt om de flexibiliteit uit te breiden (overuren, terbeschikkingstelling, studentenjobs …).

Dankzij de goede werking van de sociale zekerheid en de sociale verbeteringen die we als ABVV verkregen hebben (zoals de verhoging van uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid tot 70% van het geplafonneerd brutoloon), hebben we op sociaal vlak een nog ergere situatie kunnen afwenden. Maar daar mag het niet bij blijven.

De tijd van fiscale vrijgevigheid of verminderde bijdragen voor werkgevers op kosten van de sociale zekerheid moet voorbij zijn. Overheidssteun aan ondernemingen moet voorwaardelijk zijn, bijvoorbeeld gekoppeld aan een garantie op behoud van tewerkstelling.

Miranda Ulens, algemeen secretaris van het ABVV: “Volgens sommigen mogen in tijden van crisis openbare middelen dus gerust opgebruikt worden om de economie te ondersteunen, en van zodra er economische voorspoed is, gaat het enkel nog over het socialiseren van de verliezen en het privatiseren van de winsten, met besparingen in de openbare diensten, in de sociale zekerheid … ten koste van de mensen… Niet met ons!