Hoog tijd dat iedereen zijn lidgeld betaalt aan de nv België

Als ons land een voetbalclub was, dan zou een grote groep gratis meespelen. Het is geen toeval dat net de meest vermogenden systematisch aan hun verplichtingen ontsnappen en weigeren hun lidgeld te betalen. De huidige regering van neoliberaal rechts laat betijen en moedigt dit vluchtgedrag zelfs aan.

“Wie gaat dat betalen?!” Dat is de dooddoener waarmee de politieke rechterzijde sociale voorstellen meteen afbrandt. Of het nu gaat om degelijke publieke diensten, zoals openbaar vervoer, of waardige minimumlonen en pensioenen, de bevolking moet koste wat het kost wijsgemaakt worden dat er geen geld voor beschikbaar is, dat we “nu moeten snoeien om te groeien”, dat we de “tering naar de nering moeten zetten”, enzovoort. Het bekende riedeltje.

Cadeau

Plots blijkt het echter bijzonder gemakkelijk om geld te vinden voor andere regeringsprojecten. Voor de vervanging van de F-16-gevechtsvliegtuigen hebben de meerderheidspartijen graag vier miljard euro veil. De totale kosten bedragen een veelvoud hiervan. Voor de verlaging van de vennootschapsbelasting waren de middelen ook snel gevonden. Momenteel wil de regering het plafond voor de fiscale vrijstelling op de dividenden opaandelen verhogen van 627 naar 800 euro. Een cadeau voor beleggers. Zomaar, omdat het kan.

“Het toonbeeld van een puur ideologische maatregel”, zo zegt Mehdi Koocheki van de ABVV-studiedienst. "Het idee erachter is het ‘activeren’ van spaargeld. Ten eerste stellen we de vraag of het wel verstandig is om mensen met hun geld naar de beurs te jagen. Ten tweede is deze maatregel helemaal niet activerend voor het spaargeld, maar gewoon een cadeau voor de mensen die vandaag al in aandelen beleggen. Volgens cijfers van de Nationale Bank beschikt slechts 11 procent van de Belgische gezinnen over een aandelenportefeuille. De grote meerderheid van deze gezinnen situeert zich ook binnen de tien procent grootste vermogens. Het is dus duidelijk wie hier van de regering een cadeau krijgt.”

Op deze manier is het wel héél makkelijk om te concluderen dat er “enkel nog in de sociale zekerheid bespaard kan worden”, zoals N-VA-voorzitter Bart De Wever blijft beweren.

Na Lux Leaks en Swiss Leaks waren het de Panama Papers I en II en Paradise Papers. Lux Leaks kreeg zelfs al een sequel: Lux Leaks II. Binnenkort is er weer een nieuwe stapel documenten die aantonen dat onze ultrarijke medemensen blijven ontsnappen aan het oog (en de straffende hand) van de fiscus en hun centen rustig blijven parkeren in één of ander belastingparadijs. De gespeelde verontwaardiging zal weer bijzonder groot zijn bij de ministers van de regering-Michel en enkele dagen later gaat de storm weer liggen, terwijl er niets verandert.

Progressiviteit

Nochtans is de vraag “Wie gaat dat betalen?” bijzonder eenvoudig te beantwoorden. Zij die nu niet bijdragen. Zij die nu geen belasting betalen op hun fortuin. Zij die vandaag – à la Marc Coucke – aandelen kunnen verkopen zonder dat de winst belast wordt. Bedrijven die vandaag subsidies ontvangen ten belope van meer dan tien miljard euro, bijna even veel als de totale vennootschapsbelasting.

De middelen zijn er. Het is hoog tijd dat iedereen zijn lidgeld betaalt om deel te nemen aan deze maatschappij.

“Rechtvaardige fiscaliteit kan verschillende vormen aannemen,” aldus Mehdi Koocheki. “Globaal is het de bedoeling dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. In de personenbelasting kan de progressiviteit bijvoorbeeld verhoogd worden door hogere tarieven in te voeren voor de hoogste inkomens, maar ook door een hogere belastingvrije som te voorzien voor de laagste inkomensschijven.”

“Het probleem is dat inkomsten uit kapitaal aan deze progressiviteit ontsnappen doordat ze aan een forfaitair tarief belast worden, zoals intresten en dividenden, of doordat ze amper belast worden, zoals huurinkomsten. Wij pleiten daarom voor een globalisering van de inkomsten uit een personenbelasting. Eén euro is één euro, en het maakt niet uit hoe die euro werd verdiend: door te werken, via intresten, huurinkomsten ….”

Vermogens

In de lente van dit jaar bleek dat de honderd rijkste families van ons land – denk de Spoelberch, Frère, enzovoort – ruim 48 miljard euro geparkeerd hebben op Luxemburgse rekeningen. Deze extreem rijken doen dat niet omdat de dienstverlening in de Luxemburgse banken zo puik is, maar wel om in ons land zo weinig mogelijk belastingen te betalen. Nochtans maken zij ook gebruik van de openbare weg, van de gezondheidszorg, van hoogstaand onderwijs en nog veel meer – allemaal betaald met ons belastinggeld.

Hiervoor is een internationale aanpak nodig. Maar dat wil niet zeggen dat individuele landen de grote vermogens op dit moment al niet kunnen laten bijdragen. “De huidige regering kiest er consequent voor om nutteloze taksen in te voeren, zoals een speculatie- of effectentaks. Zinvolle pistes worden niet verkend. Wij denken in eerste instantie aan de invoering van een meerwaardebelasting op aandelen. België is één van de enige Europese landen waar dit niet bestaat. Daarnaast zijn wij voorstander van een rechtstreekse belasting op grote vermogens. Er is trouwens een goede economische reden om zo’n belasting in te voeren. Het zou grote vermogens ertoe aanzetten om hun geld te investeren in plaats van het louter op te potten.”

Iedereen is gelijk voor de wet. Maar sommigen zijn nu immers wat gelijker dan de anderen. Werknemers dragen bij via een progressieve belastingheffing. Zij die rentenieren blijven zo goed als ongemoeid.

Een vermogenskadaster, waarmee je weet wat iemand bezit, is cruciaal voor een eerlijk belastingsysteem. Maar liberalen en conservatieven schreeuwen moord en brand wanneer dit idee wordt geopperd. Het zou veel te ingewikkeld zijn. Een inbreuk op de privacy van de hardwerkende Vlaming, bovendien.

“Als één van de enige Europese landen zonder vermogenskadaster maakt België alvast geen goede beurt. De Antwerpse professor Ive Marx verklaarde daar in 2015 nog het volgende over: “Ik kan enkel zeggen dat een dergelijke oplijsting van vermogen perfect mogelijk is. De meeste gegevens zijn beschikbaar. Het is mij niet helemaal duidelijk wat de juridische drempels zijn, maar ik weet wel dat als er politieke wil zou bestaan, die wettelijke hindernissen ook genomen kunnen worden. Als een democratische meerderheid zegt: dit moet transparant zijn, dan is dat zo.” We stellen dus vast dat deze politieke wil bij de regeringspartijen ontbreekt.

Het idee blijkt nochtans een stuk minder ingewikkeld als het over een andere sociale klasse gaat: de armen. De Vlaams nationalistische N-VA pleit immers voor een vermogenstoets voor sociale huurders. Dit zou betekenen dat alle bezit en inkomst van (potentiële) huurders van een sociale woning in kaart worden gebracht. Een sociale woning huren? Enkel als je eerst je spaargeld opmaakt.

Dit is exact hetzelfde als een vermogenskadaster voor de ultrarijken. Nochtans blijven de rechtse partijen hierover muisstil.

En zo komen we bij de essentie van het verhaal. Eerlijke belastingen zijn niet in het belang van de politieke klasse, noch in het belang van de ultrarijken, de mensen die het voor het zeggen hebben. Werknemers, werkzoekenden, gepensioneerden en consumenten worden dagelijks gepluimd om de maatschappij te doen draaien. En werknemers dragen graag bij, op voorwaarde dat de vermogende klasse een minstens even grote bijdrage levert, naar draagkracht. Enkel zo kunnen we investeren in mens en maatschappij: in degelijk onderwijs, degelijk openbaar vervoer, waardige uitkeringen, groene energie, kwaliteitsvolle jobs en gezondheidszorg.