Vandaag investeren is morgen renderen

dinsdag, 09 Juli 2019
Nieuws

Voor de overheid is het nu tijd om te investeren, want vandaag investeren betekent morgen renderen. De volgende regering moet met een stevig investeringsplan op de proppen komen.

Het moet frustrerend zijn voor econoom Paul De Grauwe. Hij is professor aan de London School of Economics, heeft een lange staat van dienst, is geroemd door vriend en vijand, zeer toegankelijk ... En toch luistert niemand naar hem.

Activa & passiva

Eind 2016 schreef hij al dat “onze kleinkinderen niet zullen begrijpen waarom we zo dom zijn geweest” (De Morgen, 13 december 2016). Om de financiële gezondheid van een private onderneming te evalueren kijken we naar de hele balans, aldus De Grauwe.

“Zowel actief als passief. Sommige ondernemingen hebben heel productieve (renderende) activa en kunnen zich dan ook veel schuld veroorloven. Andere hebben een lage kwaliteit van activa en moeten dan voorzichtig zijn bij het aangaan van schuld. Maar geen enkele analist zal tot een conclusie willen komen over de financiële gezondheid van de onderneming op basis van een analyse die uitsluitend de schuldpositie van de onderneming onder de loep neemt. Dat zou buitengewoon dom zijn en voortdurende tot verkeerde conclusies leiden over wat die onderneming moet doen.”

Met andere woorden: overheden, investeer vandaag alstublieft in nuttige activa die meer opbrengen dan dat de schuld onze samenleving kost. Dat was 2016.

Goedkoop geld

We zijn nu een paar jaar verder en de situatie is nog steeds dezelfde. Met één belangrijk verschil: geld is vandaag nóg goedkoper dan eind 2016, en verstandige investeringen zouden dus nóg sneller terugverdiend worden dan in 2016. De Belgische langetermijnrente – hetgeen de staat als intrest moet betalen op staatsschuld – dook deze week voor het eerst onder nul. In theorie krijgt de overheid dus geld om te lenen.

Een investeringsplan dient zich aan. Als overheid vandaag níet investeren is schuldig verzuim.

De Grauwe hield een pleidooi voor publieke investeringen in Terzake op de VRT (Terzake, 3 juli 2019), en wijst met vermanende vinger naar de strikte Europese begrotingsregels. Het ABVV pleit er al jaren voor om deze regels te versoepelen.

Wij zien drie werven voor een investeringsstrategie voor een sociale, rechtvaardige en duurzame toekomst, waarbij niemand achter blijft.

Drie werven

Na jaren van besparingen is het dringend tijd om weer te investeren in openbaar vervoer. Ons land, en dan vooral de steden Antwerpen en Brussel, voert steevast de Europese ranglijsten aan op vlak van verkeersfiles. In en rond Brussel sta je vandaag niet meer enkel tijdens de spitsuren, maar zo goed als heel de dag in de file. Openbaar vervoer van hoge kwaliteit, met comfortabele bussen en veel stipte treinen, is de sleutel om basismobiliteit voor de toekomst te garanderen.

De sociale zekerheid spekken is de economie stimuleren. Sociale zekerheid is geen klassieke kostenpost, waarop zomaar naar goeddunken mag worden bespaard. Iedereen krijgt er immers vroeg of laat mee te maken, bij ziekte of bij een ongeval, bij jobverlies, na een lange loopbaan, tijdens een zwangerschap, enzovoort. Op korte termijn kunnen de sociale zekerheidsuitkeringen omhoog, tot zeker tien procent boven de Europese armoedegrens.

Stel dat iemand die vandaag 1.000 euro uitkering krijgt en elke maand op zijn tandvlees zit, morgen plots 1.100 euro krijgt. De 100 euro extra zal zo goed als volledig en ogenblikkelijk terug in de economie gepompt worden in de vorm van consumptie. Dit wakkert de economie aan. Iemand die van een uitkering leeft heeft immers niet de luxe om zijn middelen op een vette bankrekening te laten ‘slapen’.

De Verenigde Naties geven de mensheid nog een goed decennium om een radicale trendbreuk te realiseren in onze energievoorziening om de strijd tegen klimaatverandering het hoofd te bieden. De situatie is zó ernstig dat het letterlijk gaat over het overleven van de menselijke soort. In plaats van fatalistisch het hoofd te laten hangen, moeten ons land en ons hele continent wereldwijde koploper worden in hernieuwbare, koolstofneutrale energie. Wind- en zonne-energie en andere technologieën die vandaag nog maar in de kinderschoenen staan, gaan ervoor moeten zorgen dat we de resterende fossiele brandstoffen kunnen laten waar ze zijn, in de grond.

Maatschappelijk rendement

Dit soort investeringen hebben volgens econoom De Grauwe “een veel hoger maatschappelijk rendement dan de kosten van de overheidsschuld.” Vandaag niet investeren is schuldig verzuim ten opzichte van onze kinderen en kleinkinderen. We moeten ophouden om de overheid te beschouwen als een ‘goede huisvader’, die elke euro drie keer moet omdraaien voordat hij die uitgeeft. Een overheid heeft de verantwoordelijkheid vandaag te investeren in de nuttige activa van morgen.

Als we dat niet doen, krijgen we binnen een generatie van onze kinderen de vraag waarom we vandaag niet geïnvesteerd hebben. En dan is het te laat.