Europees minimumloon, eerste kleine stap in goede richting

woensdag, 04 November 2020
Nieuws

De Europese Commissie geeft aan werk te willen maken van een Europees minimumloon. Het is een positief signaal, al blijft de invulling ervan behoorlijk vaag.

De commissie-Von der Leyen gaf bij haar aantreden eind 2019 te kennen werk te willen maken van een Europees minimumloon. Dit is al jarenlang een eis van vele Europese vakbonden. In de strijd tegen sociale dumping zal een rechtvaardig minimumloon, en een harmonisering van de Europese lonen naar boven toe, een cruciale rol gaan spelen.

Het ABVV ijvert, via het Europees Vakverbond, voor een substantiële verhoging van de minimumlonen in heel Europa.

Op 28 oktober deed de commissie een voorstel van Europese richtlijn. Als die aangenomen wordt, dan zijn de Europese lidstaten verplicht om gepaste wetgeving aan te nemen om de doelstellingen te halen.

In dit voorstel vinden we positieve en minder positieve elementen.

Positief

  • lidstaten moeten maatregelen treffen om collectieve onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers te versterken
  • lidstaten moeten een actieplan voorstellen wanneer minder dan 70% van de werknemers onder een collectieve arbeidsovereenkomst vallen
  • het minimumloon moet rekening houden met koopkracht, de lonen en de verdeling ervan in dat land en de loonevolutie en het moet regelmatig herzien worden
  • de sociale gesprekspartners moeten betrokken worden bij het wetgevend proces
  • meer respect voor sectorale en wettelijke minimumlonen bij openbare aanbestedingen
  • clausule dat het bestaande beschermingsniveau in geen geval verlaagd mag worden

Negatief

  • geen verplichting voor lidstaten om een minimumgrens te respecteren, zoals onze eis voor een minimum op 60% van het nationaal mediaanloon
  • als het minimumloon gekoppeld wordt aan de productiviteit (of andere criteria), bestaat het gevaar dat het verlaagd wordt
  • variaties blijven mogelijk (bijvoorbeeld een jongerenminimumloon)

Het is een typisch Europees compromis. Ambitieuze landen kunnen in dit kader aanzienlijke vooruitgang maken op vlak van eerlijke verloning. Landen zonder wettelijk minimumloon worden niet verplicht er één in te voeren. Lidstaten met een wettelijk minimumloon, maar die afkerig zijn van sociaal overleg en hogere minimumlonen, hoeven zich geen zorgen te maken. Er is geen stok achter de deur om hun systeem fundamenteel aan te passen.

Belgische context

Voor ons land is de betekenis van dit Europees initiatief relatief beperkt. De dekkingsgraad van cao’s ligt bij ons al op 90%. Een systeem van regelmatige herziening van het minimumloon – afgezien van de automatische indexering – kan daarentegen wel een meerwaarde betekenen, al hangt alles natuurlijk af van welke criteria in acht zullen worden genomen.

Als vakbond ijvert het ABVV – onder de campagneslogan “Fight for €14” – nu al enkele jaren voor een stevige verhoging van het minimumloon. Een loon van minstens 14 euro bruto per uur of 2.300 euro bruto per maand is nodig om een waardig leven te kunnen leiden.

Het voorstel van de commissie vindt nu zijn weg naar het Europees Parlement. Het ABVV blijft via het EVV ijveren voor aanzienlijke verbeteringen op vlak van minimumloon.