Europese daadkracht nodig om loonkloof v/m te dichten

Samen met alle Europese vakbonden vragen we een bindende Europese richtlijn om de loonkloof tussen vrouwen en mannen te dichten.

Ursula von der Leyen, de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, heeft zich tijdens de eerste 100 dagen van haar mandaat geëngageerd om maatregelen voor te stellen om de loonkloof - van gemiddeld 16% - tussen vrouwen en mannen aan te pakken.

“Om deze mooie belofte om te zetten in beleid en maatregelen, adviseren we met het Europees Vakverbond een bindende en efficiënte richtlijn waarin de verplichte publicatie van lonen v/m wordt opgenomen, met boetes in geval van niet-aangifte”, zegt Miranda Ulens, ondervoorzitter van het Europees Vakverbond en algemeen secretaris ABVV.

“Transparantie is cruciaal willen we de ongelijkheid aanpakken. En die transparantie moeten we afdwingen.”

Mooi principe, harde realiteit

Het principe van gelijk loon voor gelijk werk is sinds 1957 verankerd in de Europese Verdragen. Sindsdien hebben vrijwillige maatregelen om de schandalige loonkloof tussen vrouwen en mannen in Europa te dichten een kans gekregen. Maar dat werkt het niet. Tot op vandaag heeft slechts de helft van de lidstaten gevolg gegeven aan de aanbeveling van de Europese Commissie (2014) ter bestrijding van de loonkloof tussen mannen en vrouwen. De kloof neemt veel te langzaam af en wordt in sommige lidstaten zelfs groter.

Wat moet Europa doen?

We roepen met de hele Europese vakbeweging op om een Europese richtlijn op te stellen voor loontransparantie. Die richtlijn moet:

• een verplichte jaarlijkse loonaudit opgesplitst naar v/m opleggen aan ondernemingen met meer dan 10 werknemers, en dit op basis van het totale loonpakket, met inbegrip van voordelen en bonussen;
• boetes opleggen aan bedrijven met meer dan 10 werknemers die weigeren verslag uit te brengen over het loonniveau opgesplitst naar v/m.

Dit zou overigens ook nuttig zijn in ons land. De grens voor daadwerkelijke controle ligt bij ons op 50 werknemers, namelijk het aantal werknemers vanaf wanneer de sociale balans moet meegedeeld worden. Die sociale balans is een deel van de jaarrekeningen van het bedrijf en bevat een pak onweerlegbare feiten over het tewerkstellings- en personeelsbeleid.

Hoe zit het bij ons?

In België bestaat er al sinds 2012 een wet ter bestrijding van de loonkloof v/m, met instrumenten op de verschillende niveaus van het sociaal overleg:

• interprofessioneel niveau - de sociale gesprekspartners moeten bij elke onderhandeling over het interprofessioneel akkoord (IPA) dit thema bespreken.

• sectoraal niveau - de functieclassificaties moeten genderneutraal zijn. De FOD Werk ziet hierop toe. Maar dit is beperkt tot de functiebenaming, waardoor twee mensen die hetzelfde werk doen maar een andere functiebenaming hebben, ongelijk behandeld kunnen worden.

• ondernemingsniveau - de sociale balans met opgesplitste v/m gegevens moet gedeponeerd worden bij de Nationale Bank. Vreemde vaststelling: de loonkloof v/m in grote bedrijven is nul … Ook de meer gedetailleerde tweejaarlijkse analyse van de bezoldigingen is verplicht voor bedrijven met meer dan 50 werknemers. Ook hier stroken de opgegeven cijfers vaak niet met de realiteit.

De bestaande maatregelen voldoen dus niet. Het bewijs? Sinds 2012 is de loonkloof v/m in België gestagneerd op 20% (bruto maandlonen in de privésector). Dit ondanks de sancties die voorzien zijn in de wet (die nauwelijks of niet worden toegepast).

Het is dus hoog tijd dat deze loondiscriminatie stopt. Daarom moet Europa een beleid uitstippelen dat écht verandering kan teweegbrengen in zowel de publieke als de privésector.