Onze sociale zekerheid staat onder druk
Vandaag wordt ons solidair systeem van sociale zekerheid bedreigd uit verschillende hoeken. Waakzaamheid is geboden, want sociale afbraak gebeurt sneller dan je denkt.
1. Privatiseren
Sommige stukken van de samenleving laat je best niet over aan de private sector. Wanneer het winstmotief opduikt, dan wordt de waardevolle dienstverlening aan de maatschappij ondergeschikt. Bij de sociale zekerheid is dat niet anders. Het gevaar van privatisering lonkt, het is een oude droom van de rechterzijde. Maar privéverzekeraars die tot elke prijs winst nastreven, vergroten de ongelijkheid. Deze verzekeringen zijn overigens alleen toegankelijk voor diegenen die over voldoende financiële middelen beschikken om zich zo’n verzekering aan te schaffen.
Kijk naar de aanvullende pensioenen en het pensioensparen die al jaren als dé oplossing voor betere pensioenen naar voor geschoven worden. Het probleem met de aanvullende pensioenen is dat ze de ongelijkheid versterken. Miljoenen werknemers bouwen aanvullende pensioenrechten op, maar de bedragen zijn zeer scheef verdeeld. Grote verdieners hebben enorme kapitalen opgespaard, terwijl de bedragen voor kleine verdieners niet van die orde zijn dat ze een rustige oude dag garanderen. Aanvullende pensioenen houden bovendien nooit rekening met solidariteitselementen zoals gelijkgestelde periodes.
2. Splitsen
Nationalistische tendensen en onafhankelijkheidsstreven riskeren onze sociale zekerheid te ontmantelen. De sociale zekerheid splitsen betekent echter dat je de basis van het systeem verkleint. Net als voor andere verzekeringen heeft de verenging van de bijdragegrondslag één belangrijk effect: minder bescherming.
Hoe groter het bereik waarop je solidariteit gebaseerd is, hoe beter je tegenslagen kan opvangen. Hoe groter de gemeenschappelijke pot door bijdragen te verzamelen, hoe beter je de mensen kan helpen die er nood aan hebben.
3. Verouderen
Vergrijzing is een feit. De Belgische bevolking wordt ouder, daar kan niemand omheen. Maar dat wil toch niet zeggen dat we het beschermingsniveau moeten verlagen? Een oudere bevolking zou ons net moeten aanmoedigen om verder na te denken over een brede financiering van de sociale zekerheid van de toekomst.
4. Verliezen
De sociale zekerheid loopt een pak inkomsten mis. Politici roepen wel graag dat er een probleem is met de financiering van de sociale zekerheid, maar ze kijken hiervoor enkel naar de uitgavenzijde. Nochtans weet iedere boekhouder dat er twee zijden zijn van een balans. We moeten het over de inkomsten hebben.
De zogenaamde taxshift moest het pronkstuk worden van de regering-Michel van N-VA, CD&V, Open Vld en MR. In plaats daarvan werd het één van de grootste beleidsmisbaksels van de laatste jaren. De ondoordachte fiscale politiek van de regering-Michel moest vooral de ondernemers in de watten leggen. Daarnaast namen vormen van alternatieve verloning sterk toe. Hierop worden weinig of geen sociale bijdragen betaald. Het gaat om ecocheques, bedrijfswagens, resultaatsgebonden voordelen en andere bonussen, aandelenopties … Minder sociale bijdragen betekent minder inkomsten voor onze sociale zekerheid.
5. Begroten
Als de middelen schaars worden, mag je er gif op innemen dat politici proberen om de ene groep tegen de andere op te zetten: werknemers tegen werklozen, zieken tegen mensen die gezond zijn, vluchtelingen tegen de rest van de bevolking, Vlamingen tegen Walen, enzovoort.
De uitgaven voor sociale bescherming in ons land (30,3% van het bbp) zijn in lijn met die in de buurlanden. Ze zijn lager dan in Frankrijk (33,9%), vergelijkbaar met Nederland (30,2%) en iets hoger dan in Duitsland (29,1%). Nochtans blijft de rechterzijde hameren op de toenemende uitgaven in de sociale zekerheid. Besparen, zo luidt het advies. Maar als we in de sociale zekerheid snoeien, dan worden duizenden of zelfs miljoenen burgers aan hun lot overgelaten. Want knippen in de uitgaven van de sociale zekerheid is knippen in onze betaalde vakantie, ziekte-uitkering, ons pensioen, kindergeld, de terugbetaling bij de dokter.